ភ្នំពេញ៖ តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់អង្គការឃ្លាំមើលការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សមួយ ឈ្មោះលីកាដូ បានរកឃើញថា អាជ្ញាធររដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានរៀបចំទុកជាមុន សម្រាប់ស្ថានការណ៍ដែលអាចនាំឲ្យមានអំពើហិង្សានៅតំបន់បឹងកក់ទើបឈានទៅរកការចាប់ខ្លួនអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាដាក់ពន្ធនាគារ។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះបានកើតមានឡើង ក្រោយពីអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាត្រូវបានតុលាការកាត់ឲ្យជាប់ទោសរយៈពេលបីឆ្នាំពីបទហិង្សាដោយចេតនាដោយ មានស្ថានទម្ងន់ទោស ទាក់ទងនឹងអំពើហិង្សាមួយកាលពីខែសីហាឆ្នាំ២០១២ដែលបណ្តាលឱ្យមានមនុស្សពីរនាក់រងរបួស។
របាយការណ៍សង្ខេបរបស់អង្គការលីកាដូចំនួន៦ទំព័រដែលបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃអង្គារនេះបានចាត់ទុកថា ករណីព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជា ដែលជាសកម្មជនបឹងកក់ នៅតែមានភាពមិនច្បាស់លាស់នៃអង្គហេតុនានា ដែលបណ្តាលឲ្យមានការយល់ច្រឡំ និងមិនមែនជាការចៃដន្យទេ។
របាយការណ៍បានលើកឡើងថា ករណីនេះឆ្លុះបញ្ចាំងនូវយុទ្ធនាការឃោសនាដោយចេតនាមួយពីអាជ្ញាធរជាមួយនឹងការចោទប្រកាន់ដោយគ្មានភស្តុតាងដែលគេជឿថា អាជ្ញាធរបានផ្តល់ប្រាក់ទៅឲ្យអ្នកតវ៉ាប្រឆាំងបាតុកម្មរបស់អ្នកភូមិបឹងកក់ ព្រមទាំងការពាក់ព័ន្ធថ្មីៗនេះពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនដោយផ្ទាល់ ដែលបង្កជាការព្រួយបារម្មណ៍។
លោកអំ សំអាត មន្ត្រីផ្នែកស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការលីកាដូ បាននិយាយថា មូលហេតុដែលនាំឲ្យមានការចោទប្រកាន់នេះដោយសារតែអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាជាអ្នកចេញមុខតវ៉ាយ៉ាងសកម្មដើម្បីឲ្យមានការដោះលែងអ្នកភូមិបឹងកក់១៣នាក់ដាក់ពន្ធនាគារ បន្ទាប់ពីមានការចាប់ខ្លួនពួកគេ។
លោកបាននិយាយថា អ្នកស្រីក៏ធ្លាប់ទទួលនូវការគំរាមដ៏ចំៗថា អ្នកស្រីស្ថិតក្នុងបញ្ជីស្បែកខ្មៅដែលនាំឲ្យមានការប្រុងប្រយ័ត្នដែលនេះគឺជាចំណុចចាប់ផ្តើមដែលគេគិតថា អ្នកស្រីប្រាកដជាមានបញ្ហា។
«នៅក្នុងអង្គសវនាការមិនបានមើលឃើញថា តុលាការរកឃើញនូវចំណុចណាមួយដែលបញ្ជាក់ថា អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសប្រើប្រាស់ហិង្សាដោយចេតនាទេ តែតុលាការនៅតែធ្វើការចោទប្រកាន់។ ត្រង់នេះយើងគិតថា តុលាការគឺស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពលនៃអ្នកនយោបាយនិងអាជ្ញាធរនោះ»។
ដើមហេតុដែលនាំឲ្យមានការចាប់ខ្លួនអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាដាក់ពន្ធនាគារបានកើតឡើងក្រោយពីជម្លោះគ្នាមួយនៅតំបន់បឹងកក់កាលពីថ្ងៃទី៧ខែសីហាឆ្នាំ២០១២ ដែលបណ្តាលឲ្យបុរសពីរនាក់រងរបួស។ អ្នកទាំងពីរនេះអះអាងថា ខ្លួនជាអ្នករត់ម៉ូតូឌុប។
ជនរងគ្រោះទាំងពីរនាក់នេះក្រោយមកត្រូវបានលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍ថា ជាជនសង្ស័យជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការកាច់កញ្ចាក់រថយន្តរបស់អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាជាញឹកញាប់។
លោកផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី មានជំនឿថា ករណីរបស់អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជាជាដែនសមត្ថកិច្ចរបស់តុលាការ។
«ជាសិទ្ធិរបស់គេលើកឡើងក៏ប៉ុន្តែជឿ ឬមិនជឿ ខ្ញុំជឿទៅលើការសម្រេចរបស់តុលាការដែលយកសត្យានុម័ត យកច្បាប់ជាធំ។ របាយការណ៍មិនមែនជាសត្យានុម័តទេ។ របាយការណ៍គ្រាន់តែជារបាយការណ៍មួយ»។
តុលាការកំពូល កាលពីចុងខែមិនា បានបដិសេធសំណើសុំឲ្យអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជានៅក្រៅឃុំ ហើយការបដិសេធនេះបង្កឲ្យមានការតវ៉ាយ៉ាងខ្លាំងក្លាពីអ្នកភូមិបឹងកក់ និងបូរីកីឡា។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិបានកត់សម្គាល់ថា អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ជា ដែលបានជាប់ឃុំឃាំងកាលពីថ្ងៃទី៤ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០១២គឺជាអ្នកទោសមនៈសិកា៕
