វ៉ាស៊ីនតោន៖ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍នយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាខ្លះបាននិយាយថាគណ បក្សនយោបាយទាំងពីរចាំបាច់ត្រូវមានការផ្លាស់ឥរិយាបទធ្វើកិច្ចការជាមួយគ្នា បើពុំដូច្នោះទេសភានិងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមានផលប៉ះពាល់ដល់កិត្តិស័ព្ទ។
ក្រុមអ្នកតាមឃ្លាំមើលនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានថ្លែងថាប្រទេសកម្ពុជា អាចជៀសផុតពីការរិះគន់ពីសំណាក់អន្តរជាតិនិងធ្វើឲ្យមានរដ្ឋសភានិងរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ពេញលេញបានលុះត្រាណាសភាមានគណបក្សទាំងពីរចូលរួមធ្វើការជាមួយគ្នា។
សមាជិកសភា៥៥រូបមកពីគណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៉ីនិងលោកកឹម សុខា មិនចូលរួមប្រជុំសភាថ្ងៃដំបូងទេកាលពីច័ន្ទនិងថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីផ្តល់សុពល ភាពសភាថ្មីនិងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ។ តែពហិការរបស់ក្រុមជំទាស់ត្រូវក្រុមអ្នកវិភាគនិងអ្នកច្បាប់ខ្លះអះអាងថាធ្វើឲ្យសភានេះក្លាយជាសភាមិនអាចមានការ ទទួលស្គាល់ទូលំទូលាយទាំងជាតិនិងអន្តរជាតិផងនិងជាសភាមិនអាចតំណាង ឲ្យប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូលផង។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានសមាជិកសភា៦៨រូបបានបង្ខំចិត្តចូលស្បថ កាន់ដំណែង ហើយបង្កើតសភា និងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយតែម្នាក់ឯងទោះបីជាទទួល រងការរិះគន់ខ្លះជាពិសេសពីក្រុមជំទាស់ដែលបានចាត់ទុកថាជាសភាឯកបក្ស ផ្ទុយពីរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីនិយម ពហុបក្សដែលមានបក្សច្រើនធ្វើការជា មួយគ្នា។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតខុមហ្រ្វែល បានថ្លែងថាគណបក្សទាំងពីរគួរតែអាចជជែកគ្នាបាន ហើយផ្លាស់ប្តូររបៀប ធ្វើការទៅតាមការវិវត្តន៍ថ្មីរបស់កម្ពុជា។
«មានតែគណបក្សមួយអញ្ចឹង ដូចក្រុមតែមួយ មនុស្សតែមួយអញ្ចឹង ធ្វើម៉េចមាន ការត្រួតពិនិត្យ ធ្វើម៉េចមានការសំរេចចិត្តជាតំណាងផលប្រយោជន៍ ឆន្ទះប្រជា ពលរដ្ឋទាំងអស់ព្រោះឥឡូវហ្នឹងវាបែងចែកជាពីរហើយ។ ចំនួន៤៣ភាគរយក្នុង ចំណោមអ្នកបានបោះឆ្នោតទៅខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៅហើយ៤៨ ភាគរយជាងទៅខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ វាហាក់ដូចជាពាក់កណ្តាលៗ។ អញ្ចឹងគេត្រូវរកមធ្យោបាយរបៀបធ្វើការនៅក្នុងការប្រែប្រួលវិវត្តន៍ថ្មីហ្នឹងវាមាន តែពីរបក្សអញ្ចឹង។ មិនអាចធ្វើកិច្ចការហ្នឹងដោយមានតែគណបក្សមួយអញ្ចឹងបានទេ។ ហើយបើរឿងហ្នឹងទៅយូរ វាប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ធំ នីត្យានុកូលភាពនៃសភានិងរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងខ្លាំងណាស់»។
លោកថ្លែងថាមានប្រទេសច្រើនដែលគេធ្វើការងារជាមួយគ្នាបានមានការកែ ទម្រង់ស្មោះត្រង់ជាមួយគ្នា។
«ឧទាហរណ៍ថាខាងសភាត្រូវមានការត្រួតត្រាដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៅ ហើយខាងគណបក្សប្រជាជនត្រួតត្រារដ្ឋាភិបាលទៅដើម្បីឲ្យមានស្ថាប័នពីរ ដែលអាចត្រួតពិនិត្យគ្នាទៅវិញទៅមកហើយធ្វើម៉េចកុំឲ្យវាមានបញ្ហាស្ទះទៅ។ គេអាចជជែកគ្នាបានពីបញ្ហាហ្នឹង»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៍ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានអះអាងថាលោក អាចផ្តល់មុខដំណែងត្រឹមតែអនុប្រធានសភានិងប្រធានគណៈកម្មាធិការចំនួន តិចជាងពាក់កណ្តាលនៃគណៈកម្មាធិការសភាទាំង១២តែប៉ុណ្ណោះដល់គណ បក្សសង្គ្រោះជាតិដើម្បីបញ្ជៀសការគាំងដំណើរកិច្ចការងាររដ្ឋាភិបាលរបស់លោក។
«ប្រសិនបើប្រគល់ដំណែងប្រធានរដ្ឋសភាឲ្យគេច្បាស់ណាស់ថាសភាជាប់គាំង។បើសភាជាប់គាំងច្បាស់ណាស់ថារាជរដ្ឋាភិបាលក៏ជាប់គាំងដែរ។ អស់លោក ដឹងទេអំពីនីតិវិធីការងាររបស់រដ្ឋសភានៅត្រង់ថាសេចក្តីស្នើទាំងឡាយពីរាជ រដ្ឋាភិបាលត្រូវឆ្លងកាត់ប្រធានសភា។បើប្រធានសភាមិនព្រមកោះប្រជុំគណៈ កម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ឬប្រធានសភាមិនព្រមដាក់ចូលទៅក្នុងរបៀបវារៈគឺបាន សេចក្តីថាជាប់គាំងហើយ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានអះអាងថាលោក នៅបើកទ្វារចំហរជានិច្ចដើម្បីចរចាជាមួយក្រុមជំទាស់ហើយឲ្យមានការ ស្បថចូលកាន់ដំណែងសភាបន្តបន្ទាប់។
លោក បណ្ឌិតពុទ្ធា ហង្ស នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនិច ហ្វិចបានអះអាងថាលោកជឿថាគណបក្សជំទាស់នឹងគិតគូរសារឡើងវិញអំពី បញ្ហានេះជាមួយនិងផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្ស និងប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីផ្តល់ចម្លើយ ថាពួកគេត្រូវចូលរួមប្រជុំសភា ធ្វើការជាមួយគណបក្សប្រជាជនឬយ៉ាងណានោះ។
«នេះជាព្រឹត្តិការថ្មីមួយដែលក្រុមសង្គ្រោះជាតិត្រូវតែពិចារណាឲ្យបានដិតដល់។ តែខ្ញុំជឿថាពួកគាត់ធ្វើការជាក្រុមអញ្ចឹង សម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវឬមិនត្រឹមត្រូវយ៉ាងណាគឺជាការទទួលខុសត្រូវទាំងអស់គ្នាទេ»។
លោកពុទ្ធា ហង្សបានអះអាងបន្ថែមថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលសំរេចចិត្តបែបនេះគឺទី១គាត់បានគិតទុកជាមុន អំពីការទិតៀនអំពីភាពមិនស្របរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងសភាថ្មីនេះហើយ។
«តែឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលហ្នឹងទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែរឿងពីរទៀត ទេ គឺការប្រឈមជាមួយពលរដ្ឋដែលគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហើយនឹងប្រឈមជាមួយការវាយតម្លៃជាអន្តរជាតិ»។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលទាំងពីរបានអះអាងថាគណបក្សនយោបាយទាំងពីរមិនត្រូវ ភ្លេចការស្វែងរកយុត្តិធម៌និងការពិតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានដឹងនោះទេទាក់ទង នឹងភាពមិនប្រក្រតីរឿងបោះឆ្នោត។ ការធ្វើដូច្នេះគឺជាការផ្តល់ភាពអស់ចិត្តជូន ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនិងផ្តល់កិត្តិយសដល់អ្នកឈ្នះ។
ក្រុមអ្នកវិភាគបានព្រួយបារម្ភថាពហិការមិនចូលប្រជុំសភារបស់ក្រុមជំទាស់អាច នាំឲ្យកម្ពុជាគ្មានកត្តិយសពេញលេញលើឆាកអន្តរជាតិនិងគ្មានអ្នកវិនិយោគ ទុនធំៗមកបណ្តាក់ទុនក្រៅពីព្រួយបារម្ភខ្លាចថាមានការហ៊ុំព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ចផងនោះ៕
ក្រុមអ្នកតាមឃ្លាំមើលនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានថ្លែងថាប្រទេសកម្ពុជា អាចជៀសផុតពីការរិះគន់ពីសំណាក់អន្តរជាតិនិងធ្វើឲ្យមានរដ្ឋសភានិងរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ពេញលេញបានលុះត្រាណាសភាមានគណបក្សទាំងពីរចូលរួមធ្វើការជាមួយគ្នា។
សមាជិកសភា៥៥រូបមកពីគណបក្សជំទាស់របស់លោកសម រង្ស៉ីនិងលោកកឹម សុខា មិនចូលរួមប្រជុំសភាថ្ងៃដំបូងទេកាលពីច័ន្ទនិងថ្ងៃអង្គារ ដើម្បីផ្តល់សុពល ភាពសភាថ្មីនិងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយ។ តែពហិការរបស់ក្រុមជំទាស់ត្រូវក្រុមអ្នកវិភាគនិងអ្នកច្បាប់ខ្លះអះអាងថាធ្វើឲ្យសភានេះក្លាយជាសភាមិនអាចមានការ ទទួលស្គាល់ទូលំទូលាយទាំងជាតិនិងអន្តរជាតិផងនិងជាសភាមិនអាចតំណាង ឲ្យប្រជាជាតិកម្ពុជាទាំងមូលផង។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានសមាជិកសភា៦៨រូបបានបង្ខំចិត្តចូលស្បថ កាន់ដំណែង ហើយបង្កើតសភា និងរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយតែម្នាក់ឯងទោះបីជាទទួល រងការរិះគន់ខ្លះជាពិសេសពីក្រុមជំទាស់ដែលបានចាត់ទុកថាជាសភាឯកបក្ស ផ្ទុយពីរបបប្រជាធិបតេយ្យ សេរីនិយម ពហុបក្សដែលមានបក្សច្រើនធ្វើការជា មួយគ្នា។
លោក គល់ បញ្ញា នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតខុមហ្រ្វែល បានថ្លែងថាគណបក្សទាំងពីរគួរតែអាចជជែកគ្នាបាន ហើយផ្លាស់ប្តូររបៀប ធ្វើការទៅតាមការវិវត្តន៍ថ្មីរបស់កម្ពុជា។
«មានតែគណបក្សមួយអញ្ចឹង ដូចក្រុមតែមួយ មនុស្សតែមួយអញ្ចឹង ធ្វើម៉េចមាន ការត្រួតពិនិត្យ ធ្វើម៉េចមានការសំរេចចិត្តជាតំណាងផលប្រយោជន៍ ឆន្ទះប្រជា ពលរដ្ឋទាំងអស់ព្រោះឥឡូវហ្នឹងវាបែងចែកជាពីរហើយ។ ចំនួន៤៣ភាគរយក្នុង ចំណោមអ្នកបានបោះឆ្នោតទៅខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៅហើយ៤៨ ភាគរយជាងទៅខាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។ វាហាក់ដូចជាពាក់កណ្តាលៗ។ អញ្ចឹងគេត្រូវរកមធ្យោបាយរបៀបធ្វើការនៅក្នុងការប្រែប្រួលវិវត្តន៍ថ្មីហ្នឹងវាមាន តែពីរបក្សអញ្ចឹង។ មិនអាចធ្វើកិច្ចការហ្នឹងដោយមានតែគណបក្សមួយអញ្ចឹងបានទេ។ ហើយបើរឿងហ្នឹងទៅយូរ វាប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់ធំ នីត្យានុកូលភាពនៃសភានិងរដ្ឋាភិបាលហ្នឹងខ្លាំងណាស់»។
លោកថ្លែងថាមានប្រទេសច្រើនដែលគេធ្វើការងារជាមួយគ្នាបានមានការកែ ទម្រង់ស្មោះត្រង់ជាមួយគ្នា។
«ឧទាហរណ៍ថាខាងសភាត្រូវមានការត្រួតត្រាដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទៅ ហើយខាងគណបក្សប្រជាជនត្រួតត្រារដ្ឋាភិបាលទៅដើម្បីឲ្យមានស្ថាប័នពីរ ដែលអាចត្រួតពិនិត្យគ្នាទៅវិញទៅមកហើយធ្វើម៉េចកុំឲ្យវាមានបញ្ហាស្ទះទៅ។ គេអាចជជែកគ្នាបានពីបញ្ហាហ្នឹង»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៍ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានអះអាងថាលោក អាចផ្តល់មុខដំណែងត្រឹមតែអនុប្រធានសភានិងប្រធានគណៈកម្មាធិការចំនួន តិចជាងពាក់កណ្តាលនៃគណៈកម្មាធិការសភាទាំង១២តែប៉ុណ្ណោះដល់គណ បក្សសង្គ្រោះជាតិដើម្បីបញ្ជៀសការគាំងដំណើរកិច្ចការងាររដ្ឋាភិបាលរបស់លោក។
«ប្រសិនបើប្រគល់ដំណែងប្រធានរដ្ឋសភាឲ្យគេច្បាស់ណាស់ថាសភាជាប់គាំង។បើសភាជាប់គាំងច្បាស់ណាស់ថារាជរដ្ឋាភិបាលក៏ជាប់គាំងដែរ។ អស់លោក ដឹងទេអំពីនីតិវិធីការងាររបស់រដ្ឋសភានៅត្រង់ថាសេចក្តីស្នើទាំងឡាយពីរាជ រដ្ឋាភិបាលត្រូវឆ្លងកាត់ប្រធានសភា។បើប្រធានសភាមិនព្រមកោះប្រជុំគណៈ កម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍ឬប្រធានសភាមិនព្រមដាក់ចូលទៅក្នុងរបៀបវារៈគឺបាន សេចក្តីថាជាប់គាំងហើយ»។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែនបានអះអាងថាលោក នៅបើកទ្វារចំហរជានិច្ចដើម្បីចរចាជាមួយក្រុមជំទាស់ហើយឲ្យមានការ ស្បថចូលកាន់ដំណែងសភាបន្តបន្ទាប់។
លោក បណ្ឌិតពុទ្ធា ហង្ស នាយកប្រតិបត្តិនៃអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនិច ហ្វិចបានអះអាងថាលោកជឿថាគណបក្សជំទាស់នឹងគិតគូរសារឡើងវិញអំពី បញ្ហានេះជាមួយនិងផ្ទៃក្នុងរបស់គណបក្ស និងប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីផ្តល់ចម្លើយ ថាពួកគេត្រូវចូលរួមប្រជុំសភា ធ្វើការជាមួយគណបក្សប្រជាជនឬយ៉ាងណានោះ។
«នេះជាព្រឹត្តិការថ្មីមួយដែលក្រុមសង្គ្រោះជាតិត្រូវតែពិចារណាឲ្យបានដិតដល់។ តែខ្ញុំជឿថាពួកគាត់ធ្វើការជាក្រុមអញ្ចឹង សម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវឬមិនត្រឹមត្រូវយ៉ាងណាគឺជាការទទួលខុសត្រូវទាំងអស់គ្នាទេ»។
លោកពុទ្ធា ហង្សបានអះអាងបន្ថែមថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលសំរេចចិត្តបែបនេះគឺទី១គាត់បានគិតទុកជាមុន អំពីការទិតៀនអំពីភាពមិនស្របរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់រដ្ឋាភិបាលនិងសភាថ្មីនេះហើយ។
«តែឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលហ្នឹងទៅគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅតែរឿងពីរទៀត ទេ គឺការប្រឈមជាមួយពលរដ្ឋដែលគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិហើយនឹងប្រឈមជាមួយការវាយតម្លៃជាអន្តរជាតិ»។
ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលទាំងពីរបានអះអាងថាគណបក្សនយោបាយទាំងពីរមិនត្រូវ ភ្លេចការស្វែងរកយុត្តិធម៌និងការពិតឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបានដឹងនោះទេទាក់ទង នឹងភាពមិនប្រក្រតីរឿងបោះឆ្នោត។ ការធ្វើដូច្នេះគឺជាការផ្តល់ភាពអស់ចិត្តជូន ដល់ប្រជាពលរដ្ឋនិងផ្តល់កិត្តិយសដល់អ្នកឈ្នះ។
ក្រុមអ្នកវិភាគបានព្រួយបារម្ភថាពហិការមិនចូលប្រជុំសភារបស់ក្រុមជំទាស់អាច នាំឲ្យកម្ពុជាគ្មានកត្តិយសពេញលេញលើឆាកអន្តរជាតិនិងគ្មានអ្នកវិនិយោគ ទុនធំៗមកបណ្តាក់ទុនក្រៅពីព្រួយបារម្ភខ្លាចថាមានការហ៊ុំព័ទ្ធសេដ្ឋកិច្ចផងនោះ៕
