ភ្នំពេញ —
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានបរិហារនៅថ្ងៃច័ន្ទនេះថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានប្រមូលស្នាមមេដៃពីប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីឱ្យពួកគេទទួលស្គាល់លទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាអ្នកឈ្នះ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាចាត់ទុកថា សកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននេះគឺជាការបង្ខិតបង្ខំ និងជាអំពើដែលផ្ទុយហ្នឹងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយធ្វើឱ្យពលរដ្ឋកាន់តែមានការភ័យខ្លាច ប្រសិនបើខ្លួនមិនព្រមផ្តិតមេដៃ។
លោកអ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ថ្លែងថា ទង្វើនេះមិនបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍របស់គណបក្សកាន់អំណាចទេ ប៉ុន្តែមានតែធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែមានមន្ទិលសង្ស័យលើលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោកនិយាយថា៖ «ការផ្តិតមេដៃគាំទ្រជារឿងធម្មតា ជាសិទ្ធិរបស់គាត់ទេ ប៉ុន្តែមិនត្រូវអាជ្ញាធរជាអ្នកធ្វើទេ។ បើអាជ្ញាធរជាអ្នកធ្វើ វានឹងក្លាយជាការគំរាមកំហែងវិញ។ រឿងនេះកាន់តែបង្ហាញរូបភាពមួយមិនល្អសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច និងគ.ជ.ប.ថែមទៀត រឹតតែអត់សមស្របទៀត ព្រោះថា ពេលនេះកំពុងតែមានការតវ៉ាលទ្ធផលដែលចេញដោយគ.ជ.ប.»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានលាតត្រដាងពីករណីអ្នកភូមិនៅសង្កាត់ទឹកល្អក់១ ដែលថា អាជ្ញាធរបានដាក់សម្ពាធឱ្យពួកគេផ្តិតមេដៃលើញ្ញតិ្តមួយដែលថាពួកគេគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលចេញដោយគ.ជ.ប. ហើយការបោះឆ្នោតនេះប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ហើយពួកគេជំទាស់ហ្នឹងការអំពាវនាវរបស់គណបក្សនយោបាយណាមួយប្រឆាំងហ្នឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
ក្រៅពីសង្កាត់ទឹកល្អក់១ គេក៏ឃើញមានសកម្មភាពបែបនេះនៅតាមភូមិនិងតាមផ្សារជាច្រើនផ្សេងទៀតនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដូចជាខេត្តបាត់ដំបង និងកំពង់ស្ពឺជាដើម។
អ្នកស្រីបូវ សោភា ពលរដ្ឋអាយុ៣៦ឆ្នាំម្នាក់នៅសហគមន៍បឹងកក់ ថ្លែងកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា ប្រធានភូមិបានចុះទៅសុំការផ្តិតមេដៃគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោតដល់ផ្ទះរបស់អ្នកស្រី។ ក្នុងនោះឪពុក និងបងប្រុសរបស់អ្នកស្រីបានធ្វើតាមការស្នើនេះ ដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាពគ្រួសារ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ម្សិលមិញ ប្រធានភូមិ២១បានទៅមុខផ្ទះខ្ញុំ។ ពេលហ្នឹងគាត់អត់ហ៊ានចូលផ្ទះខ្ញុំទេ។ គាត់គ្រាន់តែអើតឡើមនៅក្រៅផ្ទះ។ គាត់ហៅប៉ាខ្ញុំ និងបងប្រុសខ្ញុំឱ្យផ្តិតមេដៃគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនឈ្នះឆ្នោត។ និយាយរួមទៅ អ្នកផ្ទះខ្ញុំគាត់ខ្លាច។ គាត់បារម្ភពីសុវត្ថិភាពនៅក្នុងផ្ទះ។ ដូច្នេះគាត់សុខចិត្តធ្វើតាមគេ ព្រោះផ្ទះខ្ញុំបើកផ្ទះសំណាក់។ ដូច្នេះគាត់អត់ហ៊ានឱ្យខ្ញុំនិយាយអ្វីទេ ព្រោះខ្លាចប៉ះពាល់មុខរបរ»។
ចំណែកឯពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតនៅខណ្ឌមានជ័យ សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានប្រាប់ថា មានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលភូមិពីរនាក់បានដើរតាមផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិលោកដើម្បីសុំការគាំទ្រដែរ។
លោកនិយាយថា៖ «គេយកក្រដាសហ្នឹងឱ្យយើងផ្តិតមេដៃ។ គេអត់ប្រាប់យើងថា យកធ្វើអ្វីទេ។ ប៉ុន្តែគេសុំឈ្មោះយើង ហើយផ្តិតមេដៃតែម្តង។ ខ្ញុំឃើញអញ្ចឹង ដោយសារមិនចង់ឱ្យមានការពាក់ព័ន្ធច្រើន ខ្ញុំដើរចេញមកផ្ទះខ្ញុំមក។ អញ្ចឹងប្រជាជនគាត់មិនសប្បាយចិត្ត។ ប៉ុន្តែមិនដឹងធ្វើម៉េច ព្រោះបើមិនផ្តិតឱ្យគេ គេវាយតម្លៃថា យើងគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ»។
យុទ្ធនាការគោះទ្វារសុំការផ្តិតមេដៃគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោតនេះធ្វើឡើងខណៈលទ្ធផលបឋមផ្លូវការដែលចេញដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.)កំពុងមានការតវ៉ាយ៉ាងប្រទាំងប្រទើសពីគណបក្សប្រឆាំង។ លទ្ធផលបោះឆ្នោតរបស់គ.ជ.ប.បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាននាំមុខ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានច្រានចោលលទ្ធផលនេះ។
ភាពតានតឹងខាងនយោបាយកាន់តែឡើងកំដៅតាមរយៈការបង្កើនវត្តមានយោធា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងសព្វាវុធនៅតាមខេត្ត ក្រុង ខណៈដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រកាសថា មហាបាតុកម្មអហិង្សាមួយទំនងនឹងកើតមានឡើងប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោកជៀម យៀប តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពន្យល់ថា នេះប្រហែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទេ ពោលគឺមិនមែនជាបញ្ជាពីថ្នាក់លើទេ។
លោកនិយាយថា៖ «អត់ទេ! សូមជម្រាបអញ្ចេះថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអត់មានធ្វើអ្វីទេគឺនៅស្ងាត់ស្ងៀម ព្រោះដឹងតែខ្លួនឈ្នះឆ្នោតហើយ។ អត់មានថ្នាក់លើឱ្យធ្វើការស្វែងរកការគាំទ្រទេ។ នេះគឺធ្វើឡើងដោយថ្នាក់មូលដ្ឋានទេ ចាំបាច់ធ្វើបានការអ្វី បើយើងឈ្នះហើយហ្នឹង»។
លោកទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ថ្លែងថា បញ្ហានេះមិនស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់គ.ជ.ប.ទេ ពោលគឺជាទង្វើរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសុទ្ធសាធ ហើយពលរដ្ឋណាដែលមិនសប្បាយចិត្តអាចធ្វើការប្តឹងតវ៉ាបាន៕
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួន មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាចាត់ទុកថា សកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននេះគឺជាការបង្ខិតបង្ខំ និងជាអំពើដែលផ្ទុយហ្នឹងសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយធ្វើឱ្យពលរដ្ឋកាន់តែមានការភ័យខ្លាច ប្រសិនបើខ្លួនមិនព្រមផ្តិតមេដៃ។
លោកអ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ថ្លែងថា ទង្វើនេះមិនបានផ្តល់ផលប្រយោជន៍របស់គណបក្សកាន់អំណាចទេ ប៉ុន្តែមានតែធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋកាន់តែមានមន្ទិលសង្ស័យលើលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោកនិយាយថា៖ «ការផ្តិតមេដៃគាំទ្រជារឿងធម្មតា ជាសិទ្ធិរបស់គាត់ទេ ប៉ុន្តែមិនត្រូវអាជ្ញាធរជាអ្នកធ្វើទេ។ បើអាជ្ញាធរជាអ្នកធ្វើ វានឹងក្លាយជាការគំរាមកំហែងវិញ។ រឿងនេះកាន់តែបង្ហាញរូបភាពមួយមិនល្អសម្រាប់គណបក្សកាន់អំណាច និងគ.ជ.ប.ថែមទៀត រឹតតែអត់សមស្របទៀត ព្រោះថា ពេលនេះកំពុងតែមានការតវ៉ាលទ្ធផលដែលចេញដោយគ.ជ.ប.»។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានលាតត្រដាងពីករណីអ្នកភូមិនៅសង្កាត់ទឹកល្អក់១ ដែលថា អាជ្ញាធរបានដាក់សម្ពាធឱ្យពួកគេផ្តិតមេដៃលើញ្ញតិ្តមួយដែលថាពួកគេគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោតដែលចេញដោយគ.ជ.ប. ហើយការបោះឆ្នោតនេះប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ហើយពួកគេជំទាស់ហ្នឹងការអំពាវនាវរបស់គណបក្សនយោបាយណាមួយប្រឆាំងហ្នឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
ក្រៅពីសង្កាត់ទឹកល្អក់១ គេក៏ឃើញមានសកម្មភាពបែបនេះនៅតាមភូមិនិងតាមផ្សារជាច្រើនផ្សេងទៀតនៅរាជធានីភ្នំពេញ និងនៅតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដូចជាខេត្តបាត់ដំបង និងកំពង់ស្ពឺជាដើម។
អ្នកស្រីបូវ សោភា ពលរដ្ឋអាយុ៣៦ឆ្នាំម្នាក់នៅសហគមន៍បឹងកក់ ថ្លែងកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា ប្រធានភូមិបានចុះទៅសុំការផ្តិតមេដៃគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោតដល់ផ្ទះរបស់អ្នកស្រី។ ក្នុងនោះឪពុក និងបងប្រុសរបស់អ្នកស្រីបានធ្វើតាមការស្នើនេះ ដោយសារបារម្ភពីសុវត្ថិភាពគ្រួសារ។
អ្នកស្រីនិយាយថា៖ «ម្សិលមិញ ប្រធានភូមិ២១បានទៅមុខផ្ទះខ្ញុំ។ ពេលហ្នឹងគាត់អត់ហ៊ានចូលផ្ទះខ្ញុំទេ។ គាត់គ្រាន់តែអើតឡើមនៅក្រៅផ្ទះ។ គាត់ហៅប៉ាខ្ញុំ និងបងប្រុសខ្ញុំឱ្យផ្តិតមេដៃគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនឈ្នះឆ្នោត។ និយាយរួមទៅ អ្នកផ្ទះខ្ញុំគាត់ខ្លាច។ គាត់បារម្ភពីសុវត្ថិភាពនៅក្នុងផ្ទះ។ ដូច្នេះគាត់សុខចិត្តធ្វើតាមគេ ព្រោះផ្ទះខ្ញុំបើកផ្ទះសំណាក់។ ដូច្នេះគាត់អត់ហ៊ានឱ្យខ្ញុំនិយាយអ្វីទេ ព្រោះខ្លាចប៉ះពាល់មុខរបរ»។
ចំណែកឯពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតនៅខណ្ឌមានជ័យ សុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះបានប្រាប់ថា មានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលភូមិពីរនាក់បានដើរតាមផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋក្នុងភូមិលោកដើម្បីសុំការគាំទ្រដែរ។
លោកនិយាយថា៖ «គេយកក្រដាសហ្នឹងឱ្យយើងផ្តិតមេដៃ។ គេអត់ប្រាប់យើងថា យកធ្វើអ្វីទេ។ ប៉ុន្តែគេសុំឈ្មោះយើង ហើយផ្តិតមេដៃតែម្តង។ ខ្ញុំឃើញអញ្ចឹង ដោយសារមិនចង់ឱ្យមានការពាក់ព័ន្ធច្រើន ខ្ញុំដើរចេញមកផ្ទះខ្ញុំមក។ អញ្ចឹងប្រជាជនគាត់មិនសប្បាយចិត្ត។ ប៉ុន្តែមិនដឹងធ្វើម៉េច ព្រោះបើមិនផ្តិតឱ្យគេ គេវាយតម្លៃថា យើងគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ»។
យុទ្ធនាការគោះទ្វារសុំការផ្តិតមេដៃគាំទ្រលទ្ធផលបោះឆ្នោតនេះធ្វើឡើងខណៈលទ្ធផលបឋមផ្លូវការដែលចេញដោយគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.)កំពុងមានការតវ៉ាយ៉ាងប្រទាំងប្រទើសពីគណបក្សប្រឆាំង។ លទ្ធផលបោះឆ្នោតរបស់គ.ជ.ប.បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបាននាំមុខ ប៉ុន្តែគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានច្រានចោលលទ្ធផលនេះ។
ភាពតានតឹងខាងនយោបាយកាន់តែឡើងកំដៅតាមរយៈការបង្កើនវត្តមានយោធា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ និងសព្វាវុធនៅតាមខេត្ត ក្រុង ខណៈដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិប្រកាសថា មហាបាតុកម្មអហិង្សាមួយទំនងនឹងកើតមានឡើងប្រឆាំងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត។
លោកជៀម យៀប តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ពន្យល់ថា នេះប្រហែលជាគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទេ ពោលគឺមិនមែនជាបញ្ជាពីថ្នាក់លើទេ។
លោកនិយាយថា៖ «អត់ទេ! សូមជម្រាបអញ្ចេះថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអត់មានធ្វើអ្វីទេគឺនៅស្ងាត់ស្ងៀម ព្រោះដឹងតែខ្លួនឈ្នះឆ្នោតហើយ។ អត់មានថ្នាក់លើឱ្យធ្វើការស្វែងរកការគាំទ្រទេ។ នេះគឺធ្វើឡើងដោយថ្នាក់មូលដ្ឋានទេ ចាំបាច់ធ្វើបានការអ្វី បើយើងឈ្នះហើយហ្នឹង»។
លោកទេព នីថា អគ្គលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត ថ្លែងថា បញ្ហានេះមិនស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់គ.ជ.ប.ទេ ពោលគឺជាទង្វើរបស់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសុទ្ធសាធ ហើយពលរដ្ឋណាដែលមិនសប្បាយចិត្តអាចធ្វើការប្តឹងតវ៉ាបាន៕
