របាយការណ៍ថ្មីមួយរបស់អ.ស.ប.បានចែងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ទី២ ខែឧសភាថារដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកតាលីបង់ជ្រុលនិយមនៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានបានបន្ធូរការពង្រឹងបទប្បញ្ញត្តិសម្លៀកបំពាក់ឬការពាក់ក្រណាត់រុំ hijabតាមបែបសាសនាអ៊ិស្លាមសម្រាប់ស្ត្រី។
ប៉ុន្តែទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏បេសកកម្មជំនួយអ.ស.ប.នៅក្នុងប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានឬ UNAMA បានកត់សម្គាល់នៅក្នុងរបាយការណ៍ប្រចាំត្រីមាសរបស់ខ្លួនថាការរំលោភលើសិទ្ធិមនុស្សនៅតែមានតទៅទៀតនៅក្រោមរបបគ្រប់គ្រងដោយក្រុមតាលីបង់។
ពួកតាលីបង់បានដាក់កំហិតឱ្យស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានស្លៀកពាក់អ្វីដែលហៅថា«hijab sharia»ជាសាធារណៈដោយបិទមុខពួកគេទាំងស្រុងឬគ្រាន់តែបង្ហាញភ្នែកពួកគេប៉ុណ្ណោះ។ កិច្ចប្រតិបត្តិការពង្រឹងបទប្បញ្ញត្តិសម្លៀកបំពាក់នេះបានធ្វើឡើងដោយក្រុមបុគ្គលិកនៃក្រសួងបណ្តុះបណ្តាលគុណធម៌និងបញ្ចៀសអបាយមុខ។
នៅពេលដែលក្រុមបេសកកម្មUNAMA នៅតែបន្តទទួលរបាយការណ៍អំពីការពង្រឹងការដាក់កំហិតឱ្យប្រើក្រណាត់រុំ hijab ដោយក្រសួងនេះរបស់ពួកតាលីបង់ របាយការណ៍នេះបានចែងថា«ឧប្បត្តិហេតុបែបនេះបានចុះថយច្រើនគួរសមនៅក្រោយខែមករាឆ្នាំ២០២៤ ជាមួយការបញ្ឈប់សកម្មភាពពង្រឹងបទបញ្ញត្តិនេះដែលមានរវាងខែធ្នូ២០២៣និងខែមករា២០២៤»។
កាលពីថ្ងៃទី១១មករា UNAMA បានបង្ហាញការភ្ញាក់ផ្អើលអំពីករណីមួយចំនួនដែលនារីនិងស្ត្រីខ្លះនៅអាហ្វហ្គានីស្ថានត្រូវបានឃាត់ខ្លួននិងខ្លះទៀតត្រូវបានធ្វើបាបដោយត្រូវចោទប្រកាន់ថាមិនបានគោរពតាមបទប្បញ្ញត្តិពាក់ក្រណាត់រុំ hijab។ នៅពេលនោះ អាជ្ញាធរតាលីបង់បានច្រានចោលការព្រួយបារម្ភរបស់អ.ស.ប.ថា«មិនត្រឹមត្រូវ»និងជា«ការឃោសនា»។
សេចក្តីរាយការណ៍កាលពីថ្ងៃទី២ ខែឧសភារបស់បេសកកម្ម UNAMA បានកត់សម្គាល់ថាឆ្នាំសិក្សាថ្មីនៅអាហ្វហ្គានីស្ថានបានចាប់ផ្តើមដោយគ្មានវត្តមានក្មេងស្រីនៅថ្នាក់វិទ្យាល័យដោយសារពួកតាលីបង់នៅតែបន្តហាមប្រាមនារីមិនឱ្យរៀនហួសពីថ្នាក់ទី៦។
របាយរាយការណ៍នេះបានលើកឡើងថា «លិខិតអញ្ជើញដល់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដោយក្រសួងអប់រំឱ្យទៅចូលរួមបើកបវេសនកាលឆ្នាំសិក្សាថ្មីនៅទីក្រុងកាប៊ុលបានបង្គាប់បញ្ជារជាពិសេសកុំឱ្យអ្នកកាសែតស្រីទៅចូលរួម ដោយចែងថា«គ្មានកន្លែងសមរម្យសម្រាប់ស្ត្រី»ទេ។
ក្រុមបេសកកម្មUNAMA បានរាយការណ៍ថា ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននិងពួកអ្នកធ្វើការខាងបណ្តាញព័ត៌មាននៅតែបន្តធ្វើប្រតិបត្តិការក្នុងបរិយាកាសមានឧបសគ្គច្រើននៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន ដោយបណ្តាញសារព័ត៌មានប្រឈមនឹងការរឹតត្បិតដោយពួកតាលីបង់និងការចាប់ឃុំឃាំងតាមអំពើចិត្តនៅពេលបំពេញការងាររបស់ពួកគេ។
សេចក្តីរាយការណ៍នេះបានថ្លែងថាអាជ្ញាធរតាលីបង់បានប្រហារជីវិតបុគ្គលបីនាក់ជាសាធារណៈពីបទធ្វើឃាត។ តាំងពីក្រុមតាលីបង់ក្តាប់អំណាចកាលពីខែសីហា២០២១មក ពួកគេបានប្រហារជីវិតមនុស្ស៥នាក់ជាសាធារណៈពីបទធ្វើឃាត ទោះជាអ.ស.ប.បានអំពាវនាវឱ្យបញ្ឈប់ការធ្វើដូច្នេះក៏ដោយ។
ក្រុមបេសកកម្មUNAMA បានពោលថា«អាជ្ញាធរពិតប្រាកដនៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថានក៏នៅតែបន្តដាក់ទណ្ឌកម្មដោយវាយដោយរំពាត់ជាសាធារណៈ។ ការដាក់ទណ្ឌកម្មបែបនេះបានកើតឡើងតិចណាស់ក្នុងខេត្តមួយនៅរៀងរាល់សប្តាហ៍»។
ពួកតាលីបង់បានវាយបុរសនិងស្ត្រីរាប់រយនាក់ដោយរំពាត់នៅក្នុងកីឡាដ្ឋានដោយមានវត្តមានអ្នកមើលរាប់ពាន់នាក់។ ក្រុមជនរងគ្រោះត្រូវបានកាត់ទោសដោយតុលាការតាលីបង់ឱ្យ មានទោសពីបទចោទនានាដូចជាការលួច ការប្លន់ ការផិតក្បត់មានសាហាយស្មន់និង«ឧក្រិដ្ឋកម្មខាងសីលធម៌»ឯទៀតៗ។
ក្រុមស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានត្រូវបានរារាំងមិនឱ្យធ្វើការនៅកន្លែងធ្វើការរដ្ឋនិងឯកជនជាច្រើន មានរួមទាំងអ.ស.ប.ផងដែរ។
មេដឹកនាំកំពូលតាលីបង់លោក Hibatullah Akhundzada បានការពារអភិបាលកិច្ចរបស់លោក ដោយនិយាយថាការគ្រប់គ្រងនេះធ្វើតាមវប្បធម៌ក្នុងមូលដ្ឋាននិងច្បាប់អ៊ិស្លាម។ លោកបានបដិសេធការរិះគន់អន្តរជាតិដល់គោលនយោបាយរបស់លោកនិងការបកស្រាយម៉ឺងម៉ាត់នៃច្បាប់អ៊ិស្លាមថាជាការជ្រៀតជ្រែកក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងនៃប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។
សហគមន៍អន្តរជាតិមិនបានទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលតាលីបង់ទេដោយសារការធ្វើបាបយ៉ាងសាហាវដល់ស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថាន៕
ប្រែសម្រួលដោយលោក ឈឹម សុមេធ
វេទិកាបញ្ចេញមតិ