ដោយ Daniel Schearf
ខណៈដែលកងយោធារបស់ប្រទេសភូមា(Burma) បង្កើនការប្រយុទ្ធជាមួយក្រុមឧទ្ទាមកាជិន (Kachin) នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនជាមួយប្រទេសចិន ក្រុមអ្នកវិភាគផ្នែកសន្តិសុខនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង (Beijing) បានកំពុងលក់អាវុធទំនើបយ៉ាងសម្ងាត់ទៅឱ្យក្រុមសកម្មប្រយុទ្ធមួយផ្សេងទៀតនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរបស់ខ្លួន គឺកងយោធារួបរួមរដ្ឋវ៉ា (the United Wa State Army)។ វ៉ា គឺជាក្រុមជីវពលធំជាងគេបង្អស់នៅភូមា និងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាបណ្តាញជួញដូរថ្នាំណាកូទិកធំជាងគេបង្អស់នៅតំបន់អាស៊ីអគ្នេយ៍។
ការវាយប្រហារយោធាតាមផ្លូវអាកាស និងការវាយប្រហារដោយកាំភ្លើងត្បាល់របស់ភូមាទៅលើក្រុមឧទ្ទាមកាជិន នៅក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានសប្តាហ៍ថ្មីៗនេះ បានបង្ករឱ្យមានការព្រួយបារម្ភជាអន្តរជាតិអំពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសន្តិភាពរបស់រដ្ឋាភិបាលនេះ។
ការប្រយុទ្ធគ្នាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសភូមា គឺជាការប្រយុទ្ធដ៏អាក្រក់បំផុត ចាប់តាំងពីមានបទឈប់បាញ់គ្នារយៈពេល១៧ឆ្នាំជាមួយកងទ័ពគាំទ្រឯករាជ្យភាពរបស់កាជិន ត្រូវបានដួលរលំទៅវិញនៅក្នុងឆ្នាំ២០១១។ ប៉ុន្តែ ខណៈដែលប្រទេសចិនអំពាវនាវឱ្យមានការអត់ធ្មត់ផ្នែកយោធានៅក្នុងរដ្ឋកាជិន ក្រុមអ្នកវិភាគផ្នែកសន្តិសុខនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង បានកំពុងបំពាក់អាវុធយ៉ាងសម្ងាត់ទៅឱ្យក្រុមឧទ្ទាមមួយផ្សេងទៀត គឺកងយោធារួបរួមរដ្ឋវ៉ា។
នៅក្នុងរបាយការណ៍កាលពីខែធ្នូ ព្រឹត្តិប័ត្រស៊ើបការសម្ងាត់ដែលមានឈ្មោះថា IHS Jane’s Intelligence Review និយាយថា កាលពីឆ្នាំមុន ប្រទេសចិនបានផ្តល់អាវុធទំនើបទៅឱ្យរដ្ឋវ៉ា ដើម្បីកសាងប្រព័ន្ធការពាររបស់ពួកគេ។ ការផ្តល់ឱ្យនោះរួមមានកាំជ្រួចបាញ់ពីលើដីទៅលើអាកាស ហើយយ៉ាងហោចណាស់ក៏មានរថពាសដែកចំនួន១២គ្រឿងជាលើកដំបូង ដែលរបាយការណ៍បានហៅថាជា«រថពាសដែកកម្ទេចរថក្រោះ»។
លោក អានថូនី ដាវីស (Anthony Davis) ដែលជាអ្នកវិភាគអំពីបញ្ហាសន្តិសុខនិងជាអ្នកនិពន្ធរបាយការណ៍នេះ ដែលមានមូលដ្ឋាននៅប្រទេសថៃ និយាយថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង កំពុងព្យាយាមធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពរវាងទំនាក់ទំនងមិត្តភាពជាប្រវត្តិសាស្រ្តជាមួយកងយោធាវ៉ា និងទំនាក់ទំនងរបស់ខ្លួនជាមួយអាជ្ញាធរភូមា។
«ចិនមិនអាចព្រងើយកន្តើយជាមួយនឹងកងកម្លាំងរបស់ក្រុមជនជាតិភាគតិច នៅតាមបណ្តោយព្រំដែនរបស់ខ្លួនបានទេ។ នៅក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ ចិនក៏មិនអាចព្រងើយកន្តើយជាមួយនឹងរដ្ឋាភិបាលកណ្តាលផងដែរ។ តើនេះចង់និយាយថា ចិនកំពុងផ្គត់ផ្គង់ឧបករណ៍ទាំងអស់នោះដោយផ្ទាល់ឬយ៉ាងណា? ទេ មិនមែនទេ។ វាច្បាស់ណាស់ថា អ្នកផ្គត់ផ្គង់ឧបករណ៍ទាំងនោះ ត្រូវបានដឹងទៅដល់ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែ នេះមិនមែនចង់និយាយថា ពួកគេជាប់ពាក់ព័ន្ធដោយផ្ទាល់នៅក្នុងការផ្តល់ហិរញ្ញវត្ថុនោះទេ។ ពួកគេត្រូវតែរក្សានូវកម្រិតនៃភាពអាចបដិសេធបាននៅទីនេះ។»
ក្រសួងការបរទេសចិន បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយទៅលើរបាយការណ៍របស់ព្រិត្តប័ត្រស៊ើបការសម្ងាត់ IHS Jane’s Intelligence Review នេះទេ។
ក្រុមជនជាតិភាគតិចវ៉ា គឺជាក្រុមឧទ្ទាមធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសភូមា ដែលតាមការប៉ាន់ស្មានមានកងកម្លាំងប្រយុទ្ធពេញម៉ោងនិងពាក់កណ្តាលម៉ោងរហូតដល់៣ម៉ឺននាក់។ ទោះបីជាតាមការអះអាងថាមានគោលនយោបាយមិនជ្រៀតជ្រែករបស់ខ្លួនយ៉ាងណាក្តី ក្រុមអ្នកវិភាគផ្នែកយោធានិយាយថា ចិនគឺជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់អាវុធធំបំផុតជាយូរមកហើយទៅឱ្យកងយោធាវ៉ា ទោះបីជាការផ្គត់ផ្គង់នោះមិនផ្លូវការក៏ដោយ។
កងយោធាវ៉ា គឺជាក្រុមមួយនៅក្នុងចំណោមកងយោធាជនជាតិភាគតិចជាច្រើន ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងបន្ទាប់ពីការបែកបាក់បក្សកុម្មុយនីស្តភូមានៅក្នុងឆ្នាំ១៩៨៩។
រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំងបានគាំទ្រពួកកុម្មុយនីស្តដោយផ្ទាល់ ហើយបានរក្សាទំនាក់ទំនងជាមួយក្រុមឧទ្ទាមទាំងឡាយ ដែលទើបបង្កើតឡើងថ្មី។
លោក ចូហ្ស ហ្គ័រដុន (Josh Gordon) បេក្ខជនបណ្ឌិតនៃសាកលវិទ្យាល័យយ៉េល (Yale University) និយាយថា ប្រទេសចិនមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទជាមួយកងយោធាវ៉ា ដែលនិយាយភាសាចិន។ លោកនិយាយថា តិចឬច្រើន កងយោធាវ៉ាគឺជាកូនអុកមួយរបស់ចិនតែប៉ុណ្ណោះ។
«អ្នកនឹងប្រើប្រាស់លុយចិន ទូរស័ព្ទដៃចិន អគ្គីសនីចិនសម្រាប់ផ្នែកដ៏ធំ ដែលអគ្គីសនីមាននៅក្នុងតំបន់ទីក្រុង ហើយមានបណ្តាញតភ្ជាប់ជាមួយនឹងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតរបស់ចិន។»
ភូមាបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងឈប់បាញ់ជាមួយកងយោធាវ៉ា នៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ហើយអនុញ្ញាតឱ្យពួកគេគ្រប់គ្រងទឹកដីរបស់ពួកគេ នៅភាគឦសាននៃរដ្ឋស្សាន (Shan)។
ពួកគេបានប្រែក្លាយតំបន់នេះទៅជាមូលដ្ឋានផលិតថ្នាំញៀនមេតាំហ្វេតាមីនធំជាងគេបង្អស់មួយនៅទ្វីបអាស៊ី និងត្រូវបានចាត់ទុកថាជាអង្គការជួញដូរថ្នាំញៀនធំបង្អស់នៅក្នុងតំបន់។ នៅក្នុងឆ្នាំ២០១១ ទីភ្នាក់ងារត្រួតពិនិត្យថ្នាំញៀនសហរដ្ឋអាមេរិក (US Drug Enforcement Agency) បានដាក់រូបភាពរបស់លោក វៃ ស្សូអេហ៍កង (Wei Hsueh Kang) ដែលជាមេដឹកនាំរបស់កងយោធាវ៉ា ដែលត្រូវបានតាមរកចាប់ខ្លួនបំផុត នៅក្នុងទីកន្លែងកំសាន្តសប្បាយទាំងឡាយនៅក្នុងប្រទេសថៃ។
ទោះបីជាមានការកើនឡើងនាពេលថ្មីៗនេះ នៅក្នុងការបញ្ជូនអាវុធរបស់ចិនទៅឱ្យកងយោធាវ៉ា លោក ដាវីស និយាយថា រដ្ឋាភិបាលទីក្រុងប៉េកាំង មិនបានព្យាយាមធ្វើឱ្យមានអស្ថិរភាពនៅតាមតំបន់ព្រំដែននោះទេ។ លោកនិយាយថា ចិនកំពុងផ្ញើសារមួយទៅឱ្យអាជ្ញាធរភូមា កុំឱ្យគិតពីការប៉ុនប៉ងណាមួយមកលើទឹកដីរបស់កងយោធាវ៉ា ដូចអ្វីដែលពួកគេកំពុងធ្វើនៅក្នុងរដ្ឋកាជិន ដែលនៅទីនោះកងយោធាមូលដ្ឋានកំពុងវាយប្រយុទ្ធជាមួយកងកម្លាំងរបស់ភូមា។
«ចិនមិនកំពុងបង្កាត់ភ្លើងនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសភូមានោះទេ។ ដោយពង្រឹងឡើងវិញនូវកងយោធាវ៉ា ពួកគេកំពុងពង្រឹងឡើងវិញនូវការគំរាមកំហែងផ្នែកយោធាដែរ។ ប្រសិនបើអ្នកពេញចិត្ត ពួកគេនឹងពង្រឹងសន្តិភាពនិងស្ថិរភាព ដែលបានកើតមានឡើងនៅក្នុងរយៈពេល២០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដែលមានលក្ខណៈអំណោយផលដល់ប្រទេសចិន។»
នៅក្នុងអំឡុងពេលប៉ុន្មានទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះនៃការគ្រប់គ្រងដោយក្រុមយោធា និងទណ្ឌកម្មពីបស្ចិមប្រទេស ប្រទេសចិនមានឥទ្ធិពលយ៉ាងធំធេងទៅលើប្រទេសភូមានិងធនធានធម្មជាតិរបស់ប្រទេសនេះ។
ប៉ុន្តែ ចាប់តាំងពី លោក ថេន សេន (Thein Sein) ប្រធានាធិបតីនិយមគំនិតកែទម្រង់ចូលកាន់តំណែងមក ការដាក់ទណ្ឌកម្មត្រូវបានបញ្ឈប់ជាបណ្តោះអាសន្ន ហើយឥទ្ធិពលរបស់ចិនកំពុងបាត់បង់តុល្យភាព។
លោក ដេវីស និយាយថា ការផ្តល់អាវុធទៅឱ្យកងយោធាវ៉ា ហាក់ដូចជាការឆ្លើយតបរបស់ចិន ចំពោះការកែប្រែនយោបាយរបស់ខ្លួន។
លោក យី ទូត (Ye Htut) គឺជាអ្នកនាំពាក្យរបស់ប្រធានាធិបតីភូមា។ លោកបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយ ទៅលើរបាយការណ៍របស់ព្រឹត្តប័ត្រស៊ើបការសម្ងាត់ IHS Jane’s Intelligence Review នេះទេ។
«យើងមិនមានព័ត៌មានណាមួយអំពីរឿងនេះទេ។ ប៉ុន្តែ រដ្ឋាភិបាលចិនបានធានាអះអាងគ្រប់ពេលចំពោះយើងថា ពួកគេនឹងមិនជ្រៀតជ្រែកចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់យើងទេ។ ដូច្នេះ យើងទទួលយកការធានាអះអាងរបស់ពួកគេ។»
នៅក្នុងខែនេះ ចិនបានបញ្ជូនគណៈប្រតិភូយោធាជាន់ខ្ពស់មួយទៅកាន់ប្រទសភូមា ដើម្បីពិភាក្សាអំពីបញ្ហាសន្តិសុខតាមព្រំដែន និងការប្រយុទ្ធគ្នានៅក្នុងរដ្ឋកាជិន។
កាសែតផ្លូវការឈ្មោះ ពន្លឺថ្មីនៃភូមា (New Light of Myanmar) បាននិយាយថា ចិនបានយល់ព្រមមិនជ្រៀតជ្រែកចូលក្នុងបញ្ហាផ្ទៃក្នុងរបស់ភូមាឡើយ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ឌី ខាំបូលី
